Olej silnikowy: jak wybrać odpowiedni

Producenci oznaczają wytwarzane przez siebie oleje silnikowe przy pomocy kodów i liczb, które stanowią zagadkę dla wielu właścicieli samochodów. Spróbujemy pomóc Tobie w jej rozwikłaniu.

Jakie właściwości powinien posiadać olej silnikowy?

Olej silnikowy powinien charakteryzować się:

• Dobrymi rezultatami w oczyszczaniu elementów silnika z nierozpuszczalnych osadów.
• Wysoką stabilnością termiczną i odpornością na utlenienie termiczne.
• Kompatybilnością z materiałami uszczelniającymi, które nie są szkodliwe dla części metalowych.
• Wytwarzaniem dostatecznej, grubej i śliskiej powłoki zapobiegającej ścieraniu i zużywaniu się sąsiadujących powierzchni. W tym celu stosuje się często specjalne dodatki, na przykład, dwusiarczek molibdenu.
• Zachowaniem jego oryginalnych właściwości na długi okres czasu.
• Posiadaniem optymalnej lepkości w każdej temperaturze, zapewniając skuteczne smarowanie sąsiadujących powierzchni w trakcie odpalania zimnego silnika i zapobiegając ich zużywaniu się podczas gorącej pogody.
• Odpornością na pienienie.
• Niską lotnością w celu zminimalizowania zanieczyszczenia środowiska.

Skład oleju silnikowego: jakie są różnice?

W zależności od rodzaju oleju bazowego i proporcji różnych dodatków, oleje silnikowe są zazwyczaj podzielone na 3 rodzaje:

1. Mineralne. Są one wyprodukowane z nieznacznie przedestylowanej ropy naftowej, która została następnie oczyszczona przy pomocy kwasu lub poprzez ekstrakcję rozpuszczalnikową. Są one często oznaczane jako oleje Mineralne. Charakteryzują się one wysokimi poziomami lepkości. Po rozgrzaniu dość szybko odparowują i zanieczyszczają się w związku z chemicznym rozpadem znajdujących się w składzie oleju dodatków.
2. Półsyntetyczne. Bazując na poddawanym specjalnym procesom technicznym olejom mineralnym, zawierają one większą ilość dodatków w porównaniu do olejów mineralnych. Oznaczane jako oleje Półsyntetyczne lub Częściowo syntetyczne, bardzo dobrze radzą sobie na terenach, gdzie panują łagodne zimy i umiarkowanie ciepłe lata. Ich cena jest niższa od olejów syntetycznych. Posiadają one większą ilość zalet niż oleje mineralne, takie jak dłuższy okres eksploatacji, wyższa odporność na zmiany temperatury lub ogólna skuteczność.
3. Syntetyczne. Wykonane są z oleju wytworzonego podczas procesu syntezy organicznej. W większości oznaczane są jako W pełni syntetyczne. Dzięki wykorzystanej w ich produkcji specjalnej formule i najnowocześniejszej technologii oleje syntetyczne zapobiegają przed pienieniem się szlamu olejowego i wykazują optymalną lepkość w zimnych warunkach pogodowych, zapewniając niezawodną ochronę silnika podczas pierwszych sekund po jego odpaleniu. Zachowują one oryginalne właściwości nawet w ekstremalnie wysokich temperaturach, dzięki czemu są odpowiednie do stosowania w gorącym klimacie.

Dana klasyfikacja, będąc najbardziej powszechną, pozostaje dość powierzchowna i arbitralna, przez co specjaliści z Amerykańskiego Instytutu Naftowego (API) podzielili wszystkie podstawowe oleje na pięć grup, umyślnie unikając terminu “półsyntetyczny”.

1. Grupa I obejmuje produkty otrzymane z ekstrakcji rozpuszczalnikowej oleju oraz jego odparafinowania.
2. Group II obejmuje wysokooczyszczone produkty o niskiej zawartości parafiny oraz węglowodorów aromatycznych, które przeszły proces hydrokrakingu.
3. Grupa III obejmuje oleje o wysokiej lepkości otrzymane z procesu hydrokrakingu katalitycznego.
4. Grupa IV bazuje na polialfaolefinach.
5. Grupa V charakteryzuje się faktem, że wszystkie oleje silnikowe nie obejmują żadnych wyżej wspomnianych kategorii. Ich oleje bazowe zawierają estry, glikole oraz inne substancje.

Nowoczesne produkty zawierają zazwyczaj składniki wielu różnorodnych grup olejów bazowych.

Rada ze strony AutoDoc: dla modeli ze starszymi silnikami, posiadającymi bardzo duży przebieg, oleje syntetyczne są przeciwwskazane, zwłaszcza, jeśli stosowane w nich były wcześniej oleje mineralne. Przede wszystkim dodatki zawarte w tych olejach mogą rozpuścić starą sadzę, która zdążyła się już osadzić, co może utrudnić działanie silnika; skutkuje to dodatkowym obciążeniem jednostki napędowej, powodując zużywanie się jej elementów.

Po drugie, oleje syntetyczne posiadają niski wskaźnik lepkości, przez co mogą wyciec przez elementy uszczelniające, lub nawet je uszkodzić. Niemniej jednak dla samochodów sportowych oraz pojazdów wyposażonych w potężny silnik, których jednostki napędowe poddawane są ekstremalnym obciążeniom, olej mineralny jest niedozwolony, gdyż jego intensywne termiczne oddziaływanie może je najzwyczajniej uszkodzić.

Na czym polega oznaczanie typu SAE?

Lepkość to jedna z podstawowych właściwości oleju silnikowego, określająca, czy konkretny produkt może być stosowany o określonej porze roku.

Zgodnie ze Stowarzyszeniem Inżynierów Motoryzacji (SAE), wszystkie oleje silnikowe mogą zostać podzielone na następujące kategorie:

1. Zimowe. Oznaczone literą W oznaczającą zimę, są one odpowiednie wyłącznie na stosowanie w trakcie okresów zimowych. Liczba znajdująca się przez literą W jest zawsze podzielna przez liczbę 5 i służy do wskazywania minimalnej temperatury, w której olej jest w stanie chronić silnik podczas jego odpalenia jego na zimno. Punktem wyjściowym jest temperatura -35 °С, wynosząca poziom zerowy. Każdy następny poziom wzrasta o 5 °С: produkt oznaczony znakiem 5W zachowuje swoje właściwości przy temperaturze -30 °С, a znakiem 10W przy temperaturze -25 °С, itd.

   

2. Letnie. Dane oleje silnikowe zapewniają terminowe smarowanie i ochronę części samochodowych w ciepłych porach roku, ale są nieskuteczne podczas zimnych okresów. Ich oznaczenia występują w postaci liczb: 20, 30, 40, 50 i 60. W przeciwieństwie do powszechnego przekonania dane liczby oznaczają lepkość kinematyczną oleju w temperaturze 100 °С, a nie przy maksymalnej temperaturze otoczenia.

   

3.  Wielosezonowe. Są one oznaczone jako oleje odpowiednie na zimę, zarówno przy minimalnej temperaturze i poziomie lepkości przy maksymalnej temperaturze grzewczej: 5W-30, 10W-60, itd. Wielosezonowe oleje silnikowe są obecnie najbardziej popularne.

   

Rada ze strony AutoDoc: Wielosezonowe oleje syntetyczne pomogą Tobie w zaoszczędzeniu pieniędzy, gdyż nie musisz wymieniać je dwa razy do roku. Jeśli jeździsz zazwyczaj po mieście i często hamujesz, a parkujesz swoje auto w nieogrzewanym pomieszczeniu, a zwłaszcza, gdy mieszkasz na terenie, na którym panują srogie zimy, poszukaj oleju silnikowego oznaczonego symbolem 0W lub 5W. Niemniej jednak dla auta ze zużytym już silnikiem, posiadającym powiększone szczeliny pomiędzy parami tłoków, bardziej odpowiedni będzie olej z większej lepkości.

Sens klasyfikacji API

Amerykański Instytut Naftowy opracował swoją własną klasyfikację polegającą na podziale olejów silnikowych w oparciu o ich formułę oraz właściwości użytkowe. Pozwala ona także na pośrednie ocenienie jakości olejów, czego standardy stały się dużo bardziej rygorystyczne w porównaniu do wcześniejszych lat ich produkcji.

Zgodnie z klasyfikacją API, wszystkie oleje silnikowe znajdują się w dwóch kategoriach, z której każda z nich jest podzielona na kilka klas:

S. Dla silników benzynowych. W większości krajów dopuszczone zostały następujące cztery klasy olejów:

1. SJ. Zalecane do stosowaniu w silnikach wyprodukowanych przed rokiem 2001.
2. SL. Zalecane do stosowaniu w silnikach wyprodukowanych przed rokiem 2004. Wielu producentów samochodów wybrało SL jako minimalny standard wymagany do konserwacji auta.
3. SM. Zalecane do stosowaniu w silnikach wyprodukowanych w roku 2010 lub wcześniejszych. Oleje SM są wyjątkowo skuteczne w niskich temperaturach, odporne na utlenienie oraz formowanie się osadów. Zachowują one swoje doskonałe właściwości przez cały okres użytkowania.
4. SN. Zaprezentowane w 2010 roku. Obecnie są to oleje, które są w stanie zapewnić najwyższy poziom ochrony silnika, jak i również jego wysoką wydajność. Oleje SN pomagają w zaoszczędzaniu paliwa. Zapobiegają one przed przedwczesnym zużywaniem się turbosprężarki, bez uszkadzania uszczelnień i uszczelek pierścieniowych.

C. Oznaczenie olejów silnikowych przeznaczonych do silników typu diesel w pojazdach użytkowych. Klasami obecnie stosowanymi w pojazdach o różnorodnych rocznikach modeli są CH, CI, CJ, i CK. Cyfra 4 poprzedzająca klasę oznacza przeznaczenie dla silników 4-suwowych. Przyjrzyjmy się dokładniej olejom z klasy C:

1. CH-4. Zaprezentowane w 1998 roku. Przeznaczone dla silników pracujących na wysokiej jakości paliwie o zawartości siatki do 0.5% wagi.
2. CI-4. Zaprezentowane w 2002 roku. Tej rodzaj olejów silnikowych zapewnia niezawodną ochronę silnika oraz układu wydechowego przed osadzającym się osadem i przedwczesnym zużyciem ich elementów. Niektóre oleje tej klasy są oznaczone symbolem CI-4 PLUS.
3. CJ-4. Charakteryzują się podwyższoną stabilnością na temperaturę, odpornością na utlenienie oraz dłuższym okresem użytkowania.
4. CK. Opracowane do ochrony silników wyprodukowanych w 2017 roku. Niemniej jednak dane oleje silnikowe mogą być opcjonalnie stosowane we wcześniejszych modelach silników.

Dostępne są uniwersalne oleje, które są przeznaczone zarówno do silników benzynowych, jak i typu diesel. Posiadają one podwójne oznaczenie, na przykład, CН-4/SJ.

Rada ze strony AutoDoc: Wielu producentów w celu smarowania silnika zaleca korzystanie z najnowszej klasy oleju. W większości przypadków dana rada jest uzasadniona: im nowsza formuła oleju, tym jest ona bezpieczniejsza oraz bardziej ekonomiczna i przyjazna środowisku. Niemniej jednak dane zalecenie jest nieużyteczne w przypadku starszych samochodów, gdyż ich silniki zostały skonstruowane w zupełnie innych sposób i nie są w stanie skorzystać ze wszystkich zalet droższego oleju. Więcej informacji, jaki olej musisz stosować w swoim aucie, znajdziesz w książce serwisowej samochodu.

Ocena wydajności АСЕА

Zmniejszenie emisji spalin i zużycia paliwa to jedne z nieodzownych wymogów nowoczesnych olejów silnikowych. Z tego względu wiele olejów posiada na swoim opakowaniu oznaczenie dotyczące spełniania najnowszych ekologicznych standardów.

Zgodnie z klasyfikacją Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Pojazdów ( ACEA ), wszystkie oleje silnikowe dopuszczone do sprzedaży i użytku mogą zostać podzielone na następujące kategorie:

1. А. Do silników benzynowych. Dana kategoria obejmuje trzy klasy: А1, А3 i А5. Litera poprzedzająca cyfrę wskazuje poziom eko-bezpieczeństwa oraz lepkości pod określonymi warunkami. Cyfra 1 i 5 oznacza zużycie paliwa, jednak są one podobne jak w przypadku API: im większa jest dana liczba, tym produkt posiada lepsze właściwości.
2. В. Dana kategoria obejmuje oleje do samochodów pasażerskich i małych aut użytkowych, napędzanych na olej napędowy. Są one podzielone na klasy: B1 i B5 oznacza zużycie paliwa, a В3 i В4 to produkty standardowe.
3. Е. Oleje oznaczone tą literą przeznaczone są dla ciężarówek i pojazdów specjalistycznych z silnikami typu diesel. E1 oznacza zużycie paliwa; pozostałe są olejami standardowymi.

Zużycie paliwa było parametrem, który specjaliści z API wzięli pod uwagę wprowadzając nowe oznaczenie - EC (Energooszczędny).

Dane oleje charakteryzują się niską lepkością podczas wzrostu do ekstremalnych temperatur, zapewniając gładkie i równomierne przesuwanie ruchomych części i zmniejszenie zużycia paliwa. Niemniej jednak oznacza to cieńsza powłokę oleju, co jest wyjątkowo ryzykowane dla starszych silników z dużym przebiegiem - dane silniki potrzebują dodatkowej ochrony.

Czy zatwierdzenie producenta jest istotne?

Produkt może w niektórych silnikach bardzo skutecznie pracować, stwarzając jednocześnie ryzyko u innych rodzajach silnika. Wymusza to u producentów samochodów testowanie na swoje własne potrzeby olejów silnikowych. Jeśli produkt z wyróżnieniem zda testy, zostanie on odpowiednio oznaczony, na przykład, BMW Longlife-98. Oznacza to olej, który może być stosowany w pojazdach tej marki z dłuższymi odstępami czasowymi między przeglądami technicznymi, wyprodukowanymi w 1998 roku lub później.

Rady ze strony AutoDoc: Zawsze staraj się korzystać z oleju zalecanego przez producenta Twojego samochodu i nie eksperymentuj z poziomami lepkości. Ryzyko polega na tym, że w niektórych silnikach rowki olejowe są wystarczająco głębokie wyłącznie dla olejów o wysokiej lepkości. Jeśli to zlekceważysz, jednostka napędowa ulegnie przedwczesnemu i nierównomiernemu zużyciu. Jednocześnie niektórzy producenci samochodów, jak na przykład BMW Group czy Daimler AG, usilnie przestrzegają przed stosowaniem w samochodach olejów o niskiej lepkości ze względu na konstrukcję ich silników.

Co różnorodne klasyfikacje olejów silnikowych mają wspólnego?

Poza ich różnymi zasadami działania, wszystkie klasyfikacje są ze sobą blisko powiązane. Na przykład, olej silnikowy z symbolem SH zgodnie z oznaczeniem API, nie może być on adekwatny do oleju А1 czy А5 zgodnie z oznaczeniem ACEA, gdyż dane wymagania nie zostały opublikowane do momentu, aż weszła klasa SJ. Jeśli olej posiada oznaczenie А5, oznacza to, że produkt posiada co najmniej symbol SL zgodnie z oznaczeniem API, tzn. posiada dłuższe okresy wymiany.

Ekonomiczne zużycie paliwa produktów oznaczonych jako А1, А5, В1 lub В5 mają zwykle lepkość temperatury w wysokości 30 lub mniejszej. Oleje posiadający lepkość wynoszącą 40 należą do klasy А2, А3, В2, В3, i В4 i nie zapewniają oszczędzania paliwa.

Nauka odczytywania oznaczeń

API SL / CF. Oznacza to olej uniwersalny przeznaczony zarówno do wielozaworowych turbodoładowanych silników benzynowych, jak i różnorodnych konstrukcji silników typu diesel diesel. Produkt zapewnia zwiększoną ochronę silników pracujących na gorszej mieszance paliwowo-powietrznej i zapobiega przed formowaniem się pozostałości węgla w czasie korzystania z paliwa o zawartości popiołu powyżej 0,5 %.

ACEA A3 / B4. Wskazuje to, że olej jest przeznaczony do wyjątkowo ciężkich warunków, pomaga z zmniejszeniu zużycia paliwa oraz musi być dużo rzadziej wymieniany. Może być stosowany w wysokowydajnych silnikach benzynowych i silnikach typu diesel.

10W-40. Olej jest odpowiedni zarówno do okresu zimowego, jak i letniego, utrzymuje swoją lepkość przy temperaturze -25 °С i pozostaje dość lepki po jego ogrzaniu, co oznacza, że może być stosowany w pojazdach posiadających duży przebieg.

MoS2. Dwusiarczek molibdenu znajdujący się w formule tego oleju zapobiega ścieranie się, zmniejsza tarcie oraz zużywanie się elementów, zapewnia bezgłośną pracę silnika.

Teilsynthetisches Leichtlauf-motorenöl. Oznacza to, że silnik jest półsyntetyczny.

Podsumowanie: Podczas wyboru produktów smarujących silnik powinieneś przestrzegać zalecenia producenta samochodu, a nie ceny czy popularności konkretnej marki produkującej olej silnikowy. Upewnij się, że wziąłeś pod uwagę warunki drogowe, Twój styl jazdy oraz inne indywidualne czynniki: jest to jedyny murowany sposób na wybranie odpowiedniego oleju. Nie korzystaj z podróbek poprzez stosowanie naszych rad i dokonywanie zakupów na AutoDoc!

Przydatny filmik na ten temat:

Top 5 błędów podczas samodzielnej wymiany oleju

Jak i dlaczego trzeba sprawdzać olej